Religie

Histoforum Lesmateriaal Toetsmateriaal Vakinformatie Magazine

Godsdienst

Wie religie niet begrijpt, snapt Nederland niet', zegt professor Arie van Deursen in een interview met Trouw (1) over de niet weg te denken rol van godsdienst in de geschiedenis van dit land. Maar geldt dat niet ook voor een goed begrip van de geschiedenis van de rest van de wereld?

Albert van der Kaap, Enschede, albert@vanderkaap.org

Vragen over godsdienst

Stel je zelf, telkens als het aspect godsdienst aan de orde komt, de volgende vragen (voor zover van toepassing):

1. Welke rol/functie had het geloof?

welke verklaringen gaf men aan natuurverschijnselen/ontstaan van de aarde?
hoe vereerde men de god(en)/ welke rituelen kende men?
Welke rol speelde godsdienst in het dagelijks leven (steun en troost)?

2. Hoe dachten mensen over het leven na de dood?

3. Welke rol speelde godsdienst bij de legitimering van macht?

Noot

1. Interview van Wilma Kieskamp met Arie van Deursen in Trouw op 15 augustus 2005

Religies

Kenmerkende aspecten over godsdienst

De ontwikkeling van het jodendom en het christendom als de eerste monotheïstisch godsdiensten
De verspreiding van het christendom in geheel Europa.
Het ontstaan en de verspreiding van de Islam.
Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben.
De expansie van de christelijke wereld naar buiten toe, onder andere in de vorm van de kruistochten.
De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had
Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.
De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme.

Stelling

Er is nooit één moment in de wereldgeschiedenis geweest waarin politiek en religie niet verstrengeld waren.